Dr. ÖMER FARUK DERE (İstanbul 1973)

Kadıköy İHL, Marmara Ü. İlahiyat (Lisans) ve Marmara Ü. İslam Tarihi ve Sanatları (Y. Lisans), İstanbul Ü. İslam Tarihi ve Sanatları (Doktora) eğitimi aldı. Ebrû eğitimini Hikmet Barutçugil’den, hat derslerini Mehmet Özçay’dan aldı; sülüs ve nesih yazıları öğrendi. Ayrıca Savaş Çevik’ten de kaligrafi öğrendi. Eserleri başta dokuzu şahsî olmak üzere altmışın üzerinde ulusal ve uluslararası fuar ve sergide teşhir edildi. Sanatçının yurt içinde ve dışında resmî ve özel koleksiyonlarda ve müzelerde çok sayıda eseri bulunmaktadır.

  

 

 

 

 

 

 

 

 

Araştırma konusu itibariyle Osmanlı arşivlerinde uzun çalışmalarda bulundu. Düzenlediği Osmanlı Türkçesi ve mezar taşları okuma seminerleri yoğun ilgi gördü. Ekibiyle birlikte Eyüpsultan hazireleri başta olmak üzere üç bine yakın mezar taşını envanterleyip prestij kitap olarak yayınladı.

Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi ve Haluk Perk Müzesi’nde Türk-İslâm sanatları uzmanlık görevlerini üstlenen Dere, Sakıp Sabancı Müzesinin 534 parçalık tüm envanterini çıkarmış ve Haluk Perk Müzesinde de üç binden fazla İslami eser envanteri çalışmasında bulunmuştur.

Hüsnühat hocalığıyla başladığı İBB-İSMEK eğitmenliği vazifesini on yedi yıl sürdürmüştür. Kurucularından olduğu Türk-İslam Sanatları İhtisas Merkezi’nde ebrû ve kaligrafi sanatları hocalığı yapan sanatçı, aynı branşların zümre başkanlığı vazifelerini de on yıl üstlenmiştir. Yetiştirdiği yirmiye yakın öğrencisi hocalık yapmaktadır. Hüsnühat, Ebru ve kaligrafi derslerine atölyesinde, Uluslararası Çınar Sanat Merkezi’nde, Taksim Kültür Sanat Merkezi’nde ve kurucularından olduğu TDV KAGEM-Kuveyt Türk sanat atölyelerinde devam etmektedir.

TDV tarafından gerçekleştirilen “Yazımda Sanat Var” projesinde konferans ve workshoplarla gençlere öz sanatlarımızı uygulamalı olarak anlatmıştır. MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü İHL sanat dersleri program geliştirme komisyon üyeliği ve kitap yazım komisyonu üyeliği ile Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü kitap hazırlama komisyonu başkanlıklarında bulunarak eğitim müfredatına doğrudan katkıda bulunmuştur. Ayrıca TDV İstanbul Gönüllü Koordinatörlüğü tarafından gerçekleştirilen “Hayata Köprü Sanat” projesinde de görev almıştır.

Ümraniye Belediyesi genel sanat danışmanlığı ve küratörlüğü görevlerini yürütmüş olan Dere, Şile Belediyesi projesi olarak Şile ilçe sınırları içinde yer alan 471 adet Osmanlı devri mezar taşını envanterlemiş ve yayına hazırlamıştır.

Sanat yarışmalarında jüri üyeliklerinde bulunan, önemli kurum ve kuruluşların kaligrafik, grafiksel logolarını tasarlayan ve yetiştirdiği öğrencilerle çok sayıda sanat projesi gerçekleştiren Dere, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, Uganda, Suriye, Ukrayna, Singapur, Bosna-Hersek, Hollanda, Katar, Uganda, Kenya, Norveç, İspanya, Azerbaycan, Arnavutluk, Karadağ, Makedonya, Kosova, Çin, Fas ve Almanya’da hat ve ebrû gösterileri yapıp sergiler açtı, konferanslar verdi. 2013 yılında Venedik Bienali’nde yönetmen Ali Kazma’nın “Rezistans” adlı çok kanallı video eserinde hat sanatıyla Türkiye’yi temsil etti. 2018 yılında I. Yeditepe Bienali’nde hat sanatında ilk defa olarak tematik üç boyutlu bir enstalasyon çalışması gerçekleştirdi.

Son yıllarda “Özgün Hat” sahasında ürettiği eserler ile dikkatleri üzerine topladı. Ebrû sanatında tasarladığı tam stilize çiçekler ile kendine özgü "Ebrû Dere'si" ebrûlarını literatüre kazandırdı.

Önemli koleksiyon ve kurumlara sanat danışmanlığı da yapan Dere'nin sanat ve sanat tarihiyle alakalı yayınlanmış on sekiz kitabı, yirmi bir ilmî makalesi, çok sayıda sanat röportajları, konferansları, radyo ve tv programları bulunmaktadır.

Sanat ve sanat tarihine dair çalışmalarına otuz yıldır aralıksız olarak devam eden Dere, evli ve üç çocuk babası olup İngilizce ve Arapça bilmektedir.

Kitapları:

  • 1. Eyüpsultan Kitabeleri, Eyüpsultan Belediyesi Yayınları, İstanbul 2024.
  • 2. İslam Sanatları Tarihi, İstanbul Üniversitesi AUZEF Yayınları (ortak yayın), İstanbul 2023.
  • 3. Şile Osmanlı Dönemi Mezar Taşları, Şile Belediyesi Yayınları, İstanbul 2019.
  • 4. Ebrû Sanatı, İnkılab Yayınları, İstanbul 2020.
  • 5. Kaligrafi Sanatı 2, İnkılab Yayınları, İstanbul 2020.
  • 6. Kaligrafi Çalışma Defteri 2, İnkılab Yayınları, İstanbul 2020.
  • 7. Şeyhülislâm Ebussuud Efendi Haziresi Tarihi Mezar Taşları, Eyüpsultan Belediyesi Yayınları (ortak yayın), İstanbul 2018.
  • 8. Hat Sanatı Rık’a Yazı Metodu, İnkılab Yayınları, İstanbul 2018.
  • 9. Kaligrafi Çalışma Defteri 1, İnkılab Yayınları, İstanbul 2016.
  • 10. Kaligrafi Sanatı, İnkılab Yayınları, İstanbul 2016.
  • 11. İmam Hatip Liseleri Ebrû Sanatı Ders Kitabı, MEB Yayınları, Ankara 2015.
  • 12. Hat Sanatı Sülüs Yazı Metodu, İnkılab Yayınları, İstanbul 2015.
  • 13. Hat Sanatı Nesih Yazı Metodu, İnkılab Yayınları, İstanbul 2012.
  • 14. Eyüpsultan’da Taşa İşlenen Medeniyet, İBB Kültür A.Ş. Yayınları, İstanbul 2011.
  • 15. Devlet-i Aliyye’den Günümüze Ebrû Sanatı, İnkılab Yayınları, İstanbul 2011.
  • 16. Hat ve Tezhip Sanatı, Kültür Bakanlığı Yayınları (ortak yayın), Ankara 2009.
  • 17. Hattat Hâfız Osman Efendi, Hayatı, Sanatı, Eserleri, Korpus Yayınları, İstanbul 2009.
  • 18. Ebrû Sanatı -Tarihçe, Malzeme, Uygulama, İBB İSMEK Yayınları, İstanbul 2007.

Tezleri:

  • Yüksek Lisans, Marmara Üniversitesi: “Hat Sanatında Hâfız Osman Efendi ve Ekolü”, 2001.
  • Doktora, İstanbul Üniversitesi: “Batılılaşma Döneminde Osmanlı Hat Sanatı ve Terkib Geleneğinde Batı Sanatı Etkisi”, 2024.

 

He studied at Kadıköy IHL, Marmara University Theology (BA) and Marmara University Islamic History and Arts (MA), Istanbul University Islamic History and Arts (PhD). He received his traditional ebru education from Hikmet Barutçugil and his İslamic calligraphy lessons from Mehmet Özçay; he learnt thuluth and naskh scripts. He also learnt calligraphy from Savaş Çevik. His works have been exhibited in more than sixty national and international fairs and exhibitions, nine of which were personal. The artist has many works in official and private collections and museums in Turkey and abroad.

As a research subject, he worked extensively in the Ottoman archives. The Ottoman Turkish and tombstone reading seminars he organised attracted great interest. Together with his team, he inventoried nearly three thousand tombstones, especially Eyüpsultan cemeteries, and published them as a prestige book.

Dere, who undertook the duties of Turkish-Islamic arts expertise at Sabancı University Sakıp Sabancı Museum and Haluk Perk Museum, made the entire inventory of 534 pieces of Sakıp Sabancı Museum and worked on the inventory of more than three thousand Islamic artefacts at Haluk Perk Museum.

He started his career as an İslamic calligrapher instructor and worked as an IBB-İSMEK instructor for seventeen years. The artist, who taught marbling and calligraphy arts at the Turkish-Islamic Arts Centre, which he was one of the founders, also served as the head of the same branches for ten years. Nearly twenty of his students he trained are teaching. He continues his calligraphy, marbling lessons in his studio, International Çınar Art Centre, Taksim Culture and Art Centre and TDV KAGEM Kuwait-Turk Art Studios, of which he is one of the founders.

In the ‘There is Art in My Writing’ project carried out by TDV, he explained our own arts to young people practically with conferences and workshops. He directly contributed to the education curriculum by serving as a member of the programme development commission and book writing commission of the General Directorate of Religious Education of the Ministry of National Education, and as the chairman of the book preparation commission of the General Directorate of Lifelong Learning. He also took part in the ‘Art as a Bridge to Life’ project organised by TDV Istanbul Volunteer Coordinatorship.

As a project of Şile Municipality, Dere, who has worked as a general art consultant and curator of Ümraniye Municipality, has inventoried and prepared for publication 471 Ottoman period tombstones located within the borders of Şile district.

Dere, who served as a jury member in art competitions, designed calligraphic and graphic logos of important institutions and organisations, and carried out many art projects with the students he trained, held calligraphy and marbling shows, exhibitions and gave conferences in the United Arab Emirates, Saudi Arabia, Egypt, Jordan, Uganda, Syria, Ukraine, Singapore, Bosnia-Herzegovina, Netherlands, Qatar, Uganda, Kenya, Norway, Spain, Azerbaijan, Albania, Montenegro, Macedonia, Kosovo, China, Morocco and Germany. In 2013, he represented Turkey at the Venice Biennale with his calligraphy in director Ali Kazma's multi-channel video artwork titled ‘Resistance’. In 2018, he realised a thematic three-dimensional installation work for the first time in the art of calligraphy at the I. Yeditepe Biennial.

In recent years, he has attracted attention with his works in the field of ‘Modern Calligraphy’. He brought his unique ‘Ebrû Dere'si’ ebru to the literature with the fully stylised flowers he designed in the art of Ebrû.

Dere, who also works as an art consultant to important collections and institutions, has eighteen books published on art and art history, twenty-one scientific articles, numerous art interviews, conferences, radio and TV programmes.

Dere, who has been continuing his studies on art and art history for thirty years, is married, has three children and speaks English and Arabic.

Published Books

  • Eyüpsultan Inscriptions, Eyüpsultan Municipality Publications, Istanbul 2024.
  • History of Islamic Arts, Istanbul University AUZEF Publications (joint publication), Istanbul 2023.
  • Şile Ottoman Period Gravestones, Şile Municipality Publications, Istanbul 2019.
  • Ebrû Art, İnkılab Publications, Istanbul 2020.
  • Calligraphy Art 2, İnkılab Publications, Istanbul 2020.
  • Calligraphy Workbook 2, İnkılab Publications, Istanbul 2020.
  • Şeyhülislâm Ebussuud Efendi Haziresi Historical Gravestones, Eyüpsultan Municipality Publications (joint publication), Istanbul 2018.
  • Islamic Calligraphy Art Rık’a Writing Method, İnkılab Publications, Istanbul 2018.
  • Calligraphy Workbook 1, İnkılab Publications, Istanbul 2016.
  • Calligraphy Art, İnkılab Publications, Istanbul 2016.
  • Imam Hatip High Schools Ebrû Art Textbook, MEB Publications, Ankara 2015.
  • Islamic Calligraphy Art Sülüs Writing Method, İnkılab Publications, Istanbul 2015.
  • Islamic Calligraphy Art Nesih Writing Method, İnkılab Publications, Istanbul 2012.
  • Civilisation Engraved on Stone in Eyüpsultan, İBB Kültür A.Ş. Publications, Istanbul 2011.
  • The Art of Ebru from the Devlet-i Aliyye to the Present, İnkılab Publications, Istanbul 2011.
  • The Art of Calligraphy and Illumination, Ministry of Culture Publications (joint publication), Ankara 2009.
  • Calligrapher Hâfız Osman Efendi, His Life, Art and Works, Korpus Publications, Istanbul 2009.
  • Ebrû Art - History, Material, Application, İBB İSMEK Publications, Istanbul 2007.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© 2021 omerfarukdere.com Tasarım / Design - Semih Şentürk