Ömer Faruk DERE

	Her yönüyle XVII. asrın büyük hattatı Hâfız Osman Efendi’yi ve eserlerinin ele alındığı kitabın giriş kısmında, başlangıcından Hâfız Osman Efendi’ye gelene kadar hat san’atının macerası kısaca anlatıldıktan sonra, birinci bölüm Hâfız Osman Efendi’nin hayatı ve yetiştirdiği talebelere ayrılmış olup burada genelde yazılı kaynaklar içinde yer alan bilgiler çerçevesinde kalınmıştır. İkinci bölümde Hâfız’ın san’at hayatı ve ekolü, san’at hayatı boyunca geçirdiği merhaleler, Şeyh Hamdullah’la yazılarının mukayesesi ve kendinden sonraki ekollere tesiri gibi konular etrafında ele alınmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, hat san’atında formlar ve Hâfız Osman Efendi’nin bu formlarda meydana getirdiği, yurtiçi ve yurtdışında bulunan 321 eseri tanıtılmıştır. Zengin bibliyografyası, detaylı indeksi ve açıklayıcı dipnotlarıyla ilmî hassasiyeti yüksek olan eserin enfes fotoğrafları ünlü fotoğrafçı Bahadır Taşkın’a ait.
	Mezar taşlarında büyük bir medeniyeti oluşturan bütün unsurların ip uçlarını bulmak mümkündür. Ömer Faruk Dere ve ekibinin uzun yıllar süren çalışmalarıyla ortaya koyduğu bu kitap, kabullerin, anlayışların ve değer yargılarının yozlaştığı günümüzde yüksek hasletlere sahip kadim medeniyetimizi mezar taşları üzerinden anlama çabasının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Eyüpsultan'da Mihrişah Valide Sultan Külliyesi haziresi ve civarında bulunan hazirelerde yer alan 1803 adet tarihi mezar taşlarının detaylı incelemesiyle ortaya çıkan kitap, şık tasarımı ve fotoğraflarıyla dikkat çekmektedir.
	İSMEK Ebru Zümre Başkanı Ömer Faruk Dere tarafından 2007 yılında İBB İSMEK yayınları arasından çıkan 192 sayfalık kitap, ebru sanatının tarihini, malzemelerini, uygulamasını ve uygulamada karşılaşılan güçlükler ve çözüm yollarını detaylarıyla açıklamaktadır. Yayınlandığı tarih itibariyle ebru sanatının ulaştığı seviyeyi gösteren örneklerle zenginleştirilen kitap, alanında büyük bir boşluğu doldurmuştur. Ayrıca Dere, ebru eğitimi esnasında elde ettiği tecrübeleri bu kitap vasıtasıyla ebru meraklılarına aktarma imkanı bulmuştur.
	Orta Asya'da zuhur edip İran ve Anadolu topraklarında yaşayan ebru sanatı, XVII. yüzyılda Avrupa'ya geçene kadar Devlet-i Aliyye'de, özellikle istanbul'da icra edilmekteydi. Geleneğimizde diğer sanatlar gibi ebruculuk eğitimi de usta-çırak ilişkisi içinde gerçekleşmiştir. Yakın zamana kadar Batı'da "Türk Kâğıdı" ve "Türk Mermer Kâğıdı" olarak bilinen ebru, geçirdiği uzun bir fetret dönemi sonrasında yeniden bu topraklarda neşvünema bulmaktadır. Şüphesiz, bunda bu sanata gönül veren ve hayırla yâdettiğimiz ustalarımızın gayretlerinin payı büyüktür. Günümüzde bu sanata olan ilgi en yüksek seviyesine ulaşmasına rağmen bu alanda yapılan yayınlar ise ne yazık ki bir hayli azdır. Ebru sanatının tarihçesi, uygulaması ve örneklerini zengin görsel malzemeyle desteklenen kitabın ebru sanatına yeni başlayanlara ve ilgi duyanlara faydalı olacağı ümidindedir.
	Ömer Faruk Dere, uzun yıllardır hat sanatı eğitiminde kullandığı metodunu bu kitap sayesinde hat sanatı sevdalılarıyla buluşturdu. İnkılab Basım tarafından yayınlanan kitapta nesih hattının bütün inceliklerinin yanında bir hattatın çalışma metotları da detaylarıyla anlatılmakta. Kalem ağzı 1 mm.'yi bulmayan ince bir yazı olan nesih hattının tüm detayları irice yazılarak ve yazım özellikleri de gösterilerek anlatılmıştır. Kaliteli görsel malzemeyle de desteklenen kitap, hat sanatı eğitimi sahasında boşluğu doldurmak çabasındadır.
	Ömer Faruk DERE'nin çok rağbet gören nesih kitabından sonra yayınlanan sülüs kitabı, sülüs yazının talimi esnasında hat talebelerine hem tarihçe, malzeme ve uygulama bilgisi yönünden hem de yazı detaylarını anlama yönünden yardımcı olması maksadıyla hazırlanmıştır. Sülüs yazı istikrarlı bir şekilde ve sabırla uzun yıllar meşk edilmeli, sülüs yazıya hakimiyet sağlandıktan sonra "celî" (iri) sülüsle kompozisyon çalışmalarına başlanılmalıdır. Celî yazıda ise hoca olarak kabul edilmesi gereken merhum Sami Efendi'nin celî sülüs yazılarıdır. Hat sanatı eğitimiyle alakalı Hz. Ali'den (r.a.) rivayet edilen şu söz hiç unutulmamalıdır: Hat, hocanın öğretmesinde gizlidir. Kıvamı bolca meşk etmede, Devamı ise İslâm üzere yaşamaktadır.
	Bütün sanatların temelinde var olan kuralları yalın ve güçlü bir şekilde kullanan yazı sanatı, toplumlarda canlılığını en fazla muhafaza eden sanat dalıdır. Ülkemizde de yazı sanatına olan ilgi son yıllarda inanılmaz bir hızla yükselmektedir.Diğer sanat dallarında olduğu gibi güzel yazı sanatı da hocanın elinden öğrenilir. Hocanın belirlediği ders programı doğrultusunda öğrencinin gayretle ve sabırla yapacağı uzun ve zorlu bir çalışma sürecinde mesafe kat edilir. Kabiliyet nispetince bu süre uzar ya da kısalır. Kitap, yıllardır kaligrafi eğitiminde kullanılan müfredatın iki kapak arasına alınmasından oluşmuştur. Pek çok yönden üstünlükleri ve faydaları denenmiş, etkili bir program olan bu ders sistemi bir nevi “meşk” sistemi olarak adlandırılsa yeridir.Latin harfleri ile sanatlı yazılar yazabilmek için öncelikle harflerin anatomik yapıları çok iyi bilinmelidir. O yüzden uygulama bölümünde verilen temel harf çalışmaları dikkatle ve sabırla çalışılmalıdır. Temel anatomi çalışmalarından sonra izah edilen Hümanistik/İtalik yazı, kaligrafinin diğer yazı türlerine nazaran ülkemizde en çok üzerinde çalışılan, sevilen ve öğretilen yazı türüdür ve bu kitabın esas konusudur. İtalik harfler ayrıntılarıyla gösterildikten sonra satıra dizme, kompozisyon ve ornamental (süsleme) konuları da örnekleriyle gösterilmiştir.Hepimiz yazı yazarız, ancak güzel yazı yazmak disiplin ve eğitimle gerçekleşir. Güzel yazı ile sanat yapmak ise çizgiden seslerle beste yapmaktır. Bu kitap, ülkemizdeki güzel yazı bilincine, hocaya ulaşamayan kaligrafi sevdalılarına ve yeni çizgi bestekârlarının yetişmesine bir nebze olsun hizmet ederse amacına ulaşmış olacaktır.
	Kaligrafi çalışmak için temelde üç malzemeye ihtiyaç vardır: Kalem, kâğıt ve mürekkep. Doğru kalem ve uygun mürekkep temin edildikten sonra çalışma rahatlığı sağlayan bir çalışma defterine dersler esnasında hep ihtiyaç duyulmuştur. “Yeni Başlayanlar İçin Kaligrafi Çalışma Defteri”nin bu ihtiyacı karşılamada önemli bir boşluğu dolduracağını umuyoruz. Kaligrafi çalışmaları için özel olarak hazırlanmış olan bu defter “Yeni Başlayanlar İçin Kaligrafi” adlı kitabımızın çalışma konuları esas alınarak hazırlanmıştır.

İBB İSMEK El Sanatları Dergisi'nde Yayınlanan Ömer Faruk Dere Makaleleri